Przejdź do treści
Recykling, downcykling, upcykling
Nazwy nie kłamią – praktyki te ściśle łączą się z recyklingiem. Co jednak w praktyce one oznaczają? Oto garść informacji na temat recyklingu, downcyklingu i upcyklingu. Po zapoznaniu się z nimi zapraszamy Was na test, który sprawdzi Waszą wiedzę na temat poruszanych w tej odsłonie EKOsłów zagadnień.
Recykling = downcykling?
O recyklingu słyszeliśmy wszyscy i zasadniczo wiemy: chodzi o przetwarzanie zużytego produktu (lub tworzywa) tak, by materiał z niego w ten sposób uzyskany mógł zostać wykorzystany ponownie. W tym samym lub innym celu. Warto także dodać, że w przypadku recyklingu w grę nie wchodzi przetwarzanie, którego celem jest uzyskanie materiału służącego jako paliwo. Duże znaczenie ma tu selekcja odpadów. Co istotne również, surowce można często w ten sposób odzyskiwać wielokrotnie. Poddając je kolejnym, i kolejnym przetworzeniom. Zasadniczym celem praktyk recyklingowych jest oszczędzanie energii, a także ochrona dóbr naturalnych. Jak wszyscy wiemy, warto przetwarzać surowce wtórne – daje to bowiem nadzieję na ograniczenie eksploatacji surowców pierwotnych (w tym – nieodnawialnych). Ponadto praktyka ta: redukuje produkcję zanieczyszczeń; ogranicza ilość śmieci; zmniejsza ilość ścieków przemysłowych.
Recykling, o którym mowa, ma jednak miejsce w przemyśle i wymaga specjalnych technologii, dzięki którym przetwarzane są materiały. Naszym recyklingowym zadaniem, jako jednostek, jest więc niemal wyłącznie wspomniane sortowanie odpadów. Jednakże – z nielicznymi wyjątkami, jak chociażby aluminium – większość materiałów poddawanych kolejnym takim przetworzeniom traci na jakości. Co za tym idzie – otrzymujemy produkt o mniejszej wartości. Oznacza to też, że większości materiałów nie można przetwarzać w nieskończoność. Po wielokrotnym recyklingu papier lub plastik największej jakości nieuchronnie ją tracą. Co więcej – przetwarzanie materiałów o wyjściowo najgorszej jakości jest czasem możliwe jedynie raz. Tu rodzi się jednak pewna – jakże szczęśliwa zresztą – komplikacja…
Recykling = upcykling?
Warto wiedzieć, że recykling w ogóle dzieli się na dwa rodzaje: downcykling i upcykling. Dotąd, gdy mowa była o niemal nieuchronnym traceniu jakości/wartości materiałów w toku kolejnych – wspomaganych przez zaawansowane technologie – przetworzeń, w istocie odnosiliśmy się do downcyklingu. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by zacząć praktykować upcykling! Jest to o tyle kusząca perspektywa, o ile – niejednokrotnie – z powodzeniem możemy „przetwarzać” w ten sposób produkty w naszym własnym domu… Tym samym własnoręcznie – i nie tylko za sprawą segregacji odpadów – mamy szansę przyczyniać się do zwiększenia szans naszej planety na przetrwanie. Ale czym właściwie jest upcykling? Upcykling to taki sposób przetwarzania materiału, który – w przeciwieństwie do downcyklingu – nie powoduje obniżenia jego wartości/jakości. Chodzi o zagospodarowywanie odpadów tak, by wręcz zyskiwały one na nich.
Czy jednak taki „cud” jest możliwy? Oczywiście, że tak. Kolczyki z fragmentów puszek po napojach, klapki z odpowiednio pociętych starych opon, fantazyjne przerabianie niepotrzebnych ubrań, doniczki i klomby z dziurawych piłek, dekoracje z odpowiednio przerobionych żarówek, meble, zabawki, przeróżne gadżety tworzone z przedmiotów, które pozornie zasługują jedynie na wyrzucenie. Upcyklingowi przyświeca idea pewnej troski o produkowaną przez człowieka materię. Przy odrobinie kreatywności niewątpliwie znajdziemy zastosowanie dla większości bezmyślnie utylizowanych przez nas przedmiotów. Nic zatem dziwnego, że twórczej pasji upcyklingu, pasji jednocześnie zbawiennej dla naszego środowiska, oddają się coraz częściej artyści sztuk plastycznych. Zresztą – wnikliwe czytelniczki i oddani czytelnicy treści publikowanych przez nas w ramach kampanii UWażniNaSuszę – na naszych stronach z pewnością znajdziecie jakieś upcyklingowe podpowiedzi.
A teraz – czas na test:
I jak Wam poszło? Czy recykling i jego odmiany nie mają już dla Was tajemnic?
Mamy nadzieję, że tak jest w istocie, i że wdrażacie tę wiedzę w życie! Bądźmy wszyscy #UważniNaSuszę!
Bibliografia: