Jak zaznacza dr hab. Mateusz Salwa z Wydziału Filozofii UW, istnieją dwa główne sposoby wyjaśniania tego, jak kształtują się nasze upodobania estetyczne. Pierwszy odnosi się do ewolucyjnej historii człowieka, drugi – do roli sztuki w kształtowaniu sądów estetycznych. Do ostatnich dekad XX w. refleksja estetyczna – z nielicznymi wyjątkami – koncentrowała się na działalności człowieka. Zwłaszcza tej, która w połowie XVIII stulecia została opatrzona etykietą „sztuki piękne”. To właśnie w tym okresie filozofowie zainteresowali się pięknem przyrody, często przedkładając je nad uroki samej sztuki. Tu kryła się jednak pułapka… „Naturalne” piękno przyrody oceniane było według kategorii zaczerpniętych z estetyki, dziedziny zajmującej się pięknem – „sztucznej” – sztuki. W przyrodzie doceniano np. jej „malarskość” (malowniczość). Również dziś doceniamy przecież głównie te krajobrazy, które kojarzą się nam z dziełami malarzy lub z pejzażami znanymi z „widokówek”. „Sztuko-centryzm” skutkuje między innymi lekceważeniem takich jej elementów przyrody, których, w świetle „sztucznych” kanonów estetyki, nie uznajemy za „piękne”.
Czy istnieje wyjście z tej sytuacji? Może nim być „naturo-centryzm”, czyli podejście zakładające, że przyroda (cała!) ma wyłącznie dodatnią wartość estetyczną. Brzydota byłaby tu efektem działań człowieka. Jednak, jak podkreśla dr hab. Mateusz Salwa, takie podejście nie uwzględnia, uznawanych za kluczowe dla doświadczenia estetycznego, czynników, jak emocje, wyobrażenia, tradycje i konwencje kulturowe. Co pozostaje? Według dr hab. Mateusza Salwy – estetyczny eklektyzm, czyli łączenie obu opisanych podejść, które mogą się uzupełniać, umożliwiając bogatszy odbiór przyrodniczych zjawisk.
Grafika: Snow Field, Morning, Roxbury Date: 1864 Artist: John La Farge American, 1835–1910 https://www.artic.edu/…/62393/snow-field-morning-roxbury
#EksperciUW #EkspertkiUW #UWagaNauka
dr hab. Mateusz Salwa z Wydziału Filozofii UW
Cykl aktualności #UWaga Nauka to ciekawostki i najnowsze odkrycia naukowców Uniwersytetu Warszawskiego w ramach ich działań naukowych. Materiały powstały w celu popularyzacji nauki.
#EksperciUW #EkspertkiUW # UWagaNauka #aktualności #WydziałFilozofiiUW