Mokradła miejskie
Mokradła – słowo, które raczej nie kojarzy się nam dobrze. Co więcej, nie łączy się też na pozór z przestrzenią miejską. Tymczasem – nic bardziej mylnego! Niemal od zarania dziejów ludzie tworzyli swoje osady nieopodal terenów wodnych i błotnistych. Trudno się temu dziwić. Życie bez wody jest niemożliwe.
Osuszanie mokradeł pod miasta
Mokradło to obszar wodno-błotny, stanowiący siedzibę licznych organizmów zwierzęcych, w którym bujnie rozwija się roślinność. Jednakże – co wydaje się oczywiste – podmokłe tereny stanowiły przeszkodę dla rozwoju ludzkich osad. W ciągu stuleci, w miarę jak wspomniane osady się rozrastały, często tworząc miasta, obszary te były wchłaniane w obręb aglomeracji. Dlatego podmokłe tereny zasypywano, osuszano itp. W ten sposób miejskie mokradła powoli zanikały… Ich ślady bywają dziś widoczne w postaci nagłych obniżeń gruntu, grzęzawisk czy mokrych łąk w miejskim środowisku. Warto dodać, że ogólny proces zanikania podmokłych terenów przyspieszył w XX wieku, na skutek rozwoju przemysłu ciężkiego, wzrostu populacji i ilości produkowanych przez nią zanieczyszczeń. Od początku zeszłego stulecia zniknęło prawie 2/3 wszystkich mokradeł. Stało się to jedną z przyczyn podpisania Konwencji Ramsarskiej, z 2 lutego 1971 roku, o ochronie obszarów wodno-błotnych. Ochrona ta objąć miała wszystkie (nie tylko miejskie) mokradła.
Wpływ mokradeł na środowisko miejskie
Sztuczne mokradło miejskie różni się od zwykłych mokradeł głównie tym, że zostało stworzone celowo. Przybiera ono najczęściej formę obiektu hydrofitowego.
Co to znaczy?
Jego funkcjonowanie opiera się na naśladowaniu warunków bagiennych. Co za tym idzie, rozwijają się tam charakterystyczne gatunki wodnych i wodolubnych roślin. To właśnie one, przy udziale mikroorganizmów heterotroficznych (a więc takich, które odżywiają się substancjami organicznymi pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego), przyczyniają się do usuwania zanieczyszczeń ściekowych.
Obiekty takie z reguły tworzone są w rejonach zdegradowanych (np. na obszarach pokolejowych). Projekt mokradła ma za zadanie wspomagać miejskie zarządzanie wodą opadową i gospodarkę wodno-ściekową. Spełnia on swoją rolę zatrzymując wodę opadową, poprawiając jakość wód powierzchniowych i zapobiegając powodziom. Ponadto jego funkcją jest oczyszczanie „niebieskiego złota” spływającego z terenów miejskich.
Dlaczego warto tworzyć mokradła w mieście?
Dzisiaj, w obliczu klimatycznej katastrofy, troska o miejskie mokradła powinna być powszechna. Mokradła bowiem mają pozytywny wpływ na środowisko, w którym żyjemy. Mogą być także miejscem odpoczynku dla mieszkańców miast po trudach dnia spędzonego na pospiesznym przemierzaniu betonowej dżungli. Dlatego nie tylko warto o nie dbać – należy je tworzyć. Warto też widzieć, że sztuczne mokradła to sposób na walkę ze zjawiskiem klimatycznym nazywanym miejską wyspą ciepła, o którym pisaliśmy już w naszym cyklu EkoMiasto.
Życzmy więc sobie jak największej liczby mokradeł w naszych miastach, chrońmy je i budujmy nowe. Bądźmy #UWażniNaKlimat!
Bibliografia:
https://www.wody.gov.pl/aktualnosci/1632-mokradla-miejskie-przeszlosc-i-przyszlosc
Magdalena Gajewska, Hanna Obarska-Pempkowiak, Ewa Wojciechowska, Hydrofitowe oczyszczanie wód i ścieków, PWN, Warszawa 2010.